Sử dụng hệ vi sinh vật trong chăm sóc da là chủ đề nóng nhất hiện nay và được nhiều hãng sản xuất mỹ phẩm tập trung phát triển. Các nghiên cứu đã chỉ ra hệ vi sinh vật đóng vai trò quan trọng trong duy trì hàng rào bảo vệ da, giúp da khỏe, và cân bằng hệ vi sinh vật trên da.
Hệ vi sinh vật ở người rất đa dạng, bao gồm cả các vi sinh vật cộng sinh, hội sinh và ký sinh trong đường ruột, miệng và bề mặt da. Mỗi khu vực đó lại có một hệ vi sinh vật riêng và đặc thù.
Da được xem là cơ quan rộng nhất của cơ thể và cũng đồng thời là nơi có hệ vi sinh vật đa dạng nhất, bao gồm cả lợi khuẩn lẫn vi khuẩn gây hại. Mỗi 1 cm2 da là nơi cư trú của gần 1 tỷ vi sinh vật của hơn 500 loài khác nhau [5]. Chủng loại và số lượng vi sinh vật trên da sẽ thay đổi tùy vào các tính chất của da (độ ẩm, nhiệt độ, chất nhờn trên da), tuổi tác, giới tính, chế độ ăn uống, vệ sinh và các yếu tố môi trường như khí hậu, mức độ ô nhiễm.
Một hệ sinh vật trên da tốt sẽ có pH khoảng 5.0, nhờ vậy ức chế được sự sinh sôi của các vi khuẩn gây hại, nếu pH tăng quá cao có thể phá vỡ hàng rào tự bảo vệ của da. Tình trạng pH của da tăng cao thường gặp ở các bệnh nhân eczema (do sự sinh sôi của S. aureus và S. pyogenes) [2]. Ngoài ra, da khô là điều kiện lý tưởng để S.aureus sinh trưởng và phát triển thành eczema [6].
Hệ vi sinh vật trên da mặc dù rất đa dạng nhưng vẫn có những loài phổ biến, xuất hiện ở 96% dân số như P. acne, S. capitis, S. epidermidis, và Malassezia spp. [7]. Trong số đó, S. epidermis là loài đáng chú ý hơn cả vì chúng có thể sinh ra các chuỗi peptide kháng khuẩn và bacteriocin, từ đó ức chế sự sinh sôi của các vi sinh vật khác gây bệnh trên da, gảm tình trạng viêm da. P. acne vốn được xem là tác nhân sinh ra mụn, tuy nhiên, chúng cũng giúp duy trì làn da khỏe mạnh bằng cách chuyển hóa triglyceride trong bã nhờn thành các acid béo có chuỗi ngắn, chính các acid béo này bao bọc trên da và ngăn chặn các vi khuẩn gây bệnh khác xâm nhập.
Các hoạt chất thường có trong sản phẩm chăm sóc da sử dụng hệ vi sinh vật
Có 3 nhóm hoạt chất thường có trong các sản phẩm chăm sóc da sử dụng hệ vi sinh vật gồm prebiotic, probiotic, và postbiotic [5]. Trong đó, nhóm thường được dùng nhất là postbiotic.
Prebiotic là các hoạt chất kích thích quá trình tăng trưởng của các lợi khuẩn trên da. Rất nhiều loại prebiotic đã được chứng minh tác dụng lâm sàng như:
- Oat Kernel Four (có thể dùng trong điều trị Eczema), một nghiên cứu lâm sàng liên quan đến bệnh eczema thể nhẹ đến trung bình đã sử dụng kem dưỡng da chứa 1% Oat Kernel Four, kết quả ghi nhận, hoạt chất này giúp giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh, cân bằng pH của da, nâng cao hiệu quả tự bảo vệ của da, dưỡng ẩm da và cải thiện hệ vi sinh vật ở vùng da bị tổn thương sau 24 giờ [2].
- Thermal Spring Water vừa thuộc nhóm probiotic vừa thuộc nhóm prebiotic vì hoạt chất này làm tăng độ đa dạng của hệ vi sinh vật trên da, đồng thời cải thiện tình trạng viêm da, vẩy nến và khô da [3].
- Niacinamide là một chất nhóm prebiotic, có tác dụng kích thích da tăng cường sản xuất các peptide kháng khuẩn tự nhiên.
- Niacinamide có trong các dung dịch rửa tay có tác dụng bảo vệ da tốt, đặc biệt là với E.coli, thời gian có hiệu lực có thể lên tới 6 giờ sau khi rửa. Hoạt chất này cũng là tăng lượng peptide kháng khuẩn trên da ví dụ như Psoriasin [8].
Probiotic chứa các vi sinh vật, những vi sinh vật này có khả năng sinh ra các hoạt chất có lợi cho da. Tuy nhiên, thách thức lớn nhất khi xây dựng dòng sản phẩm này là không được bổ sung chất bảo quản và sản phẩm cũng cần được bảo quản đặc biệt, ví dụ như bảo quản lạnh hoặc điều chế dưới dạng bột để duy trì công dụng. Dòng sản phẩm này thường chứa:
- Roseomonas mucosa (R. mucosa) là một vi khuẩn trên da và có tác dụng giảm tình trạng viêm da dị ứng. Các nghiên cứu đã chứng minh vi khuẩn này có khả năng giảm 50% tình trạng viêm da dị ứng ở 80% trẻ em và 60% người trưởng thành [9].
- Nitrosomonas eutropha (vi khuẩn có trong đất) là vi sinh vật có hiệu quả giảm nhăn tốt khi được dùng với nồng độ cao. Vi khuẩn này cũng có tác dụng giảm sắc tố vùng trán và khu vực giữa hai lông mày [10].
- ST 11 (Lactobacillius paracasei) là một chế phẩm sinh học được phát triển bởi L’Oreal và Nestle, chế phẩm này đã được chứng minh là làm giảm gàu hiệu quả cũng như giảm tình trạng ngứa, phát ban, và kích thích khả năng tự bảo vệ của da đầu.
Postbiotic là các sản phẩm chứa các hoạt chất do các lợi khuẩn trên da sinh ra. Đa số các hoạt chất postbiotic là các sản phẩm lên men bởi vi khuẩn và nấm.
- Một hoạt chất sinh ra từ nấm có tác dụng là tăng tốc độ lành da ở các vết bỏng [11].
- Sản phẩm kem chứa 5% Bonicel (Bacillus ferment-Ganeden Biotech) có khả năng làm giảm 62.9% khả năng xuất hiện nếp nhăn, giảm 48.1% kích thước lỗ chân lông và giảm 19.1% tình trạng mất nước trên da.
- SK II là thương hiệu chăm sóc da uy tín nhất trên thế giới. Sản phẩm chứa một hoạt chất đặc biệt là Pitera, được chiết từ dịch lên men Saccharomyces.
Nguồn bài viết tham khảo tại: knowledge.ulprospector.com